Παρουσίαση

Η Julia Kristeva, σημειολόγος και ψυχαναλύτρια, έχει δημοσιεύσει απ' το 1969 πολλά βιβλία που έχουν παίξει κυρίαρχο ρόλο στην εξέλιξη της σημειολογίας και της ψυχαναλυτικής θεωρίας. Το παρόν βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 1985 στη Γαλλία.

"Όταν με κάλεσαν να μιλήσω περί "Ψυχανάλυσης και πίστης", ένιωσα στην αρχή μια διάθεση να κάνω πίσω. Ο συσχετισμός των δύο όρων και των δύο τομέων που αυτοί δηλώνουν, μοιάζει να συνεπάγεται τη συμφιλίωση ή την αντίθεσή τους, ενώ η ψυχανάλυση αντλεί απεναντίας την επιστημολογική της αξία και την πρακτική της αποτελεσματικότητα με τη διακήρυξη της αυτονομίας της.
Παρ' όλα αυτά, η λειτουργία του ψυχαναλυτή δεν είναι να ακούει όλα τα αιτήματα, όχι βέβαια για να δώσει μια απάντηση, αλλά για να μεταθέσει, να διαφωτίσει, να βρει κάποια λύση; Ένα αίτημα, έστω και διανοητικό, μεταφράζει έναν πόνο. Το θέμα της συζήτησής μας ίσως να κρύβει τον πόνο του θρησκευτικού λόγου καθώς και του ορθολογισμού, όπως και μια οποιαδήποτε δυσφορία ή ανησυχία, προσωπικού αυστηρά τύπου. Ας δοκιμάσουμε απλώς να τις δεχτούμε, και ενδεχομένως ν' ανοίξουμε τ' αυτιά μας σ' ένα άλλο νόημα.
[…] Για μια ψυχαναλύτρια, όπως εγώ, το κείμενο του Πιστεύω συμπεριλαμβάνει θεμελιακές φαντασιώσεις που συναντώ καθημερινά στην ψυχική πραγματικότητα των πασχόντων μου. Ο πατέρας παντοκράτωρ; Τους λείπει, τον θέλουν, υποφέρουν από αυτόν. Το σμίξιμο του γιου με τη σωματική υπόσταση του πατέρα και ταυτόχρονα η συμβολική ταύτιση με τ' όνομά του… […] Ο χριστιανισμός είνια η θρησκεία που ανέπτυξε καλύτερα τη συμβολική εμβέλεια της πατρικής λειτουργίας πάνω στο ανθρώπινο ον.
[…] Για τον αναλυτή, οι παραστάσεις στις οποίες στηρίζεται το Πιστεύω του δεομένου είναι φαντασιώσεις που φανερώνουν ουσιαστικές επιθυμίες ή τραύματα, μα σε καμία περίπτωση δόγματα. Η ανάλυση τις ραδιοσκοπεί και αρχίζει να τις εξατομικεύει: τι συμβαίνει με τον δικό σας πατέρα, πανίσχυρο ή όχι; Τι γίνεται μ' εσάς τον ίδιο, που είστε γιος; Με την επιθυμίας σας της παρθενικότητας ή της ανάστασης; … Περνώντας από τη μακροφαντασίωση στη μικροφαντασίωση, η ανάλυση καταδείχνει τη σεξουαλικότητα που υποδηλώνεται και που η προσευχή παραμερίζει δίχως πράγματι να τη λογοκρίνει, στο μέτρο που την αφήνει να διαποτίσει το λόγο μιας επιθυμίας, η οποία εκδηλώνεται παραμορφώνοντας το αντικείμενό της.
[…] Ο αναλυτικός λόγος μιλάει για μια ανθρωπότητα που δέχεται να χάνει, για ν' αναγνωριστεί στην κατάσταση της καθαρής απώλειας και να ξεπληρώσει κατ' αυτό τον τρόπο τα χρέη της στον Παντοκράτορα, με σκοπό να συνάψει δεσμούς, έρωτες, εφήμερες και ελαφρές εγγυήσεις." - Julia Kristeva