Κρίσεις

Κατάλαβα από την πρώτη φράση, ότι επρόκειτο πράγματι για έναν αληθινό συγγραφέα, για έναν συγγραφέα όμως που σαν αυτόν δεν υπάρχει ουσιαστικά άλλος στη Γαλλία. […] Ο Koltes (1948-1989) ήταν ένας μετεωρίτης που διέσχισε βίαια τον ουρανό μας, μέσα σε μεγάλη εσωτερική μοναξιά και με απίστευτη δύναμη, την οποία ήταν μερικές φορές δύσκολο να προσπελάσει κανείς. Μπροστά του αισθανόμουν κάποιο δέος, και σήμερα περισσότερο από ποτέ. […] Εκείνο που μπορεί να φέρει σε αμηχανία τον ηθοποιό είναι ότι το θέατρό του είναι πολύ σκληρό, πολύ βάναυσο, ότι έχει μια βία που σπάνια φανταζόμαστε. Δεν είναι όμως καθόλου απελπισμένο.
Patrice Chereau

[…] Για μένα, το τεράστιο που υπάρχει στα κείμενα του Koltes, είναι αυτό το μίγμα Ρεμπώ και Φώκνερ. Τα θεατρικά πρόσωπα χτίζονται και αναπτύσσονται με αφετηρία αποκλειστικά και μόνο τη γλώσσα. Συγχρόνως βρίσκουμε σ' αυτά τα κείμενα μία μολιερική δομή, μια δομή άριας. […] Ο Koltes ήταν ο μόνος στη νέα δραματουργία που κίνησε το ενδιαφέρον μου.
Heiner Muller

[…] Νομίζω πως ο Koltes είναι ένα βολταδόρος, ένας περιπλανώμενος που κοιτάζει στις ακρώρειες των πόλεων, στις ακρώρειες του κόσμου, τα σημεία τα πιο απομακρυσμένα, τα πιο χαμένα. Κατά τη γνώμη μου, αυτές οι ακρώρειες πρόκειται να γίνουν το κέντρο του κόσμου. […] Ο Koltes είναι ένας άνθρωπος της εποχής μας, αλλά έχω επίσης την εντύπωση ότι είναι ένας συγγραφέας που προηγείται της εποχής μας· έχει ήδη γράψει μετά τη δική μας εποχή.
Maria Casares, 1990

Απόσπασμα

Ο Ντήλερ : Αν βαδίζετε έξω, αυτήν την ώρα και σ' αυτό το μέρος, είναι επειδή ποθείτε κάποιο πράγμα που δεν έχετε, κι αυτό το πράγμα, εγώ, μπορώ να σας το προμηθεύσω· διότι αν είμαι σ' αυτή τη θέση πολύ περισσότερο χρόνο πριν από σας και για πολύ περισσότερο χρόνο από σας, κι αν ακόμη αυτήν την ώρα που είναι η ώρα των άγριων σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα δεν με διώχνει από δω, είναι επειδή έχω αυτό που χρειάζεται για να ικανοποιώ τον πόθο που περνά μπροστά μου, κι αυτό είναι σαν ένα βάρος που πρέπει να το ξεφορτώσω πάνω σ' οποιονδήποτε, άνθρωπο ή ζώο, που περνά από μπροστά μου.
Γι' αυτόν τον λόγο σας πλησιάζω, παρά την ώρα που είναι η ώρα όπου κανονικά ο άνθρωπος και το ζώο ρίχνονται άγρια ο ένας πάνω στον άλλο, πλησιάζω, εγώ, εσάς, με τα χέρια ανοιχτά και τις παλάμες στραμμένες προς εσάς, με την ταπεινότητα εκείνου που προτείνει απέναντι σ' εκείνον που αγοράζει, με την ταπεινότητα εκείνη που κατέχει απέναντι σ' εκείνον που ποθεί. […]
[…] Λοιπόν μη μου αρνείσθε να μου πείτε το αντικείμενο, παρακαλώ, του πυρετού σας, του βλέμματός σας πάνω μου, τον λόγο, να μου τον πείτε· και αν το ζήτημα είναι να μην πληγώσετε καθόλου την αξιοπρέπειά σας, ε λοιπόν, πείτε τον όπως τον λέμε σ' ένα δέντρο, ή μπροστά στον τοίχο μιας φυλακής, ή μέσα στη μοναξιά ενός κάμπου με βαμβάκι όπου κάνουμε τον περίπατό μας, γυμνοί, τη νύχτα· να μου τον πείτε χωρίς καν να με κοιτάξετε. Διότι η μόνη αληθινή ωμότητα αυτής της ώρας του λυκόφωτος όπου στεκόμαστε και οι δύο δεν είναι ότι ένας άνθρωπος πληγώνει τον άλλον, ή τον ακρωτηριάζει ή τον βασανίζει, ή του ξεριζώνει τα μέλη και το κεφάλι, ή έστω τον κάνει να κλάψει· η αληθινή και τρομερή ωμότητα είναι εκείνη του ανθρώπου ή του ζώου που καθιστά ημιτελείς τον άνθρωπο ή το ζώο, που τους διακόπτει σαν αποσιωπητικά στη μέση μιας φράσης, που τους αποστρέφεται αφού προηγουμένως τους έχει κοιτάξει, που κάνει, το ζώο ή τον άνθρωπο, μία πλάνη του βλέμματος, μία πλάνη της κρίσεως, μία πλάνη, σαν ένα γράμμα που το έχουμε αρχίσει και βάναυσα το τσαλακώνουμε αμέσως μόλις γράψαμε την ημερομηνία. […]

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Bernard-Marie Koltes, γάλλος θεατρικός συγγραφέας γεννήθηκε στο Μετζ το 1948. Νεαρός ακόμα έκανε μια πρώτη απόπειρα να ασχοληθεί με τη συγγραφή, αλλά τα εγκατέλειψε. Δεν πάτησε μάλιστα ούτε μια φορά στο θέατρο μέχρι τα είκοσι. Ταξιδεύει στον Καναδά και στις ΗΠΑ (Νέα Υόρκη). Μια παράσταση θα τον κάνει να δεθεί για πάντα με τη θεατρική σκηνή : η Μήδεια, που ερμηνεύει η μεγάλη γαλλίδα ηθοποιός Μαρία Καζαρές το 1970, σε σκηνοθεσία Χόρχε Λαβελί.
Αρχίζει έτσι να γράφει σχεδόν αποκλειστικά για το θέατρο και παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα σκηνοθεσίας στην Σχολή του Εθνικού Θεάτρου του Στρασβούργου (1970-71). Έκτοτε η συγγραφική του δραστηριότητα διακόπτεται μόνο από μεγάλα ταξίδια, Ρωσία, ΗΠΑ, Γουατεμάλα, αλλά κυρίως στις χώρες της Αφρικής. Από το 1983 αρχίζει η μεγάλη και στενή του συνεργασία με τον σκηνοθέτη Patrice Chereau, που θα ανεβάσει τα σπουδαιότερα έργα του στο Theatre des Amandiers του παρισινού προάστειου Nanterre : Combat de negre et des chiens [Αγώνας νέγρου και σκύλων] (1983), Quai Ouest [Δυτική αποβάθρα] (1986), Dans la solitude des champs de coton [Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι] (1987), Retour au desert [Επιστροφή στη έρημο] (1988).
Ο Bernard-Marie Koltes πέθανε το 1989.

Για μεγαλύτερη ενημέρωση σχετικά με το συγγραφέα μπορεί κανείς να ανατρέξει στα εκτενέστατα Επίμετρα των βιβλίων Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι (Άγρα, 1990) και Ρομπέρτο Τσούκο (Άγρα, 1992).