|
ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ - ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣ
Παρουσίαση
Είναι το πρώτο κείμενο που εκδίδεται του Ανδρέα Εμπειρίκου.
Η Υψικάμινος, συλλογή 63 πεζόμορφων ποιημάτων, τυπώθηκε
σε 200 αριθμημένα αντίτυπα στις εκδ. Κασταλία, τον Μάρτιο του
1935 στην Αθήνα, 11 χρόνια μετά το Μανιφέστο του Υπερρεαλισμού του Αντρέ Μπρετόν στο Παρίσι. Λίγο καιρό πριν, στις 25 Ιανουαρίου
1935, ο Εμπειρίκος είχε δώσει τη διάλεξη "Περί συρρεαλισμού" στη Λέσχη Καλλιτεχνών.
Ο Εμπειρίκοςγνωρίζει τον κύκλο των υπερρεαλιστών και μυείται
στην τεχνική της αυτόματης γραφής τους γύρω στο 1929. Η Υψικάμινος αποτελεί ένα μοναδικό βιβλίο της νεοελληνικής ποιητικής παραγωγής.
Κανένας ποιητής πριν, αλλά και κανένας μετά, δεν συγκρότησε
ένα βιβλίο τόσο αιρετικό, τόσο κρυπτικό και 'ακατανόητο', που
ωστόσο εξαντλήθηκε γρήγορα, " όχι από ενδιαφέρον αλλά επειδή
εθεωρήθη βιβλίο σκανδαλώδες, γραμμένο από ένα παράφρονα ",
όπως θυμάται ο ίδιος ο ποιητής. Χωρίς σημεία στίξεως, με γλώσσα
κυρίως λόγια και εκζητημένη, με φράσεις ατέρμονες, με άψογη
σύνταξη αλλά χωρίς προφανή λογικό ειρμό η Υψικάμινος
ανταποκρίνεται στις επιταγές του ελεύθερου συνειρμού και της
συνακόλουθης αυτόματης γραφής που είχε διακηρύξει ο Αντρέ Μπρετόν
και η παρέα του. Δύσκολα όμως θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει
πειστικά ότι τα ποιήματα της Υψικαμίνου έχουν συγκροτηθεί
'αυτόματα' ή 'τυχαία', παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Εμπειρίκος
βεβαιώνει ότι τα ποιήματα αυτά δεν αναπτύσσονται πάντοτε 'εντός
των συνειδητών ορίων'. Η συνταγή δεν πρόκειται να επαναληφθεί,
όμως αυτός ο πειραματισμός πέτυχε να αναδείξει το αυθεντικότερο
κείμενο του ελληνικού υπερρεαλισμού.
|
Περιεχόμενα
ΟΙ ΔΟΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΔΕΤΟΥ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΙΣ ΦΟΡΤΗΓΟΥ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟΥ
ΤΑ ΣΥΡΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
ΚΥΚΛΩΠΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ
ΓΑΛΟΥΧΗΣΙΣ ΦΟΡΒΑΔΩΝ
ΤΟ ΒΑ-ΒΑ ΤΩΝ ΚΡΟΑΚΩΝ
ΠΑΡΑΜΕΡΑ ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ ΤΟΥ ΣΥΡΤΑΡΙΟΥ
ΦΩΣ ΕΠΙ ΦΑΛΑΙΝΑΣ
ΧΡΟΝΟΣ
ΦΡΟΥΡΑ ΕΠΙ ΦΡΟΥΡΑΣ
ΤΑ ΚΟΥΔΟΥΝΙΑ ΤΗΣ ΦΡΕΓΑΔΑΣ
Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΣ ΤΗΣ ΒΡΑΔΥΑΣ
ΦΕΝΑΚΗ
ΑΣΒΕΣΤΗΣ
ΤΟ ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΑΔΩΝ
ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΑΓΓΕΛΩΝ ΕΝΤΟΣ ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΗΣ
Η ΑΡΜΟΝΙΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΜΟΙΑΖΕΙ ΜΕ ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΓΙΟΡΤΗ
ΟΤΑΝ ΣΤΕΓΑΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΚΩΣΕΙΣ
Η ΦΥΓΗ ΤΟΥ ΝΗΜΑΤΟΣ
ΤΑ ΣΠΙΡΟΥΝΙΑ ΤΩΝ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΚΑΙ Η ΤΑΧΥΤΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ
ΑΝΤΙ ΦΛΥΤΖΑΝΙΟΥ
Η ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ
ΠΥΡΡΟΤΡΙΧΕΣ ΟΛΟΛΥΖΟΝΤΕΣ
ΕΛΥΤΡΟΝ
ΤΣΟΧΑ ΡΙΠΙΔΙΟΥ
Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΕ ΤΟ ΨΑΡΙ
ΚΛΩΒΟΣ ΣΤΑΡΙΟΥ
ΠΙΚΡΑΓΚΑΘΙ
ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΕΩΣ
ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ
ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΙ ΣΦΑΖΟΜΕΝΟΙ ΜΕΙΛΙΧΙΩΣ
ΙΣΠΑΧΑΝ
ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΗΣ ΣΙΓΗΣ
ΣΤΕΛΝΩ
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΥΣΤΙΚΟ
ΔΕΚΑΔΙΚΕΣ ΜΠΟΤΙΛΙΕΣ ΚΑΠΟΙΟΥ ΛΕΠΤΟΥ ΛΟΣΤΟΥ
ΔΙΚΡΟΤΟΝ ΕΠΙ ΣΤΕΛΕΧΟΥΣ
ΘΡΥΛΙΚΟΝ ΑΝΑΚΛΙΝΤΡΟΝ
ΗΛΙΟΣ ΤΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ
ΙΠΠΕΥΩΝ ΟΝΟΥΣ ΑΓΑΠΩΝ ΚΥΡΙΕΣ
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ
ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΔΙΑΣΩΣΙΣ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ
ΤΑ ΠΟΥΠΟΥΛΑ ΤΗΣ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ
ΕΝΑ ΩΡΑΙΟ ΠΡΩΙ
Η ΣΥΣΠΑΣΙΣ ΤΩΝ ΚΟΛΕΟΠΤΕΡΩΝ
ΚΡΗΠΙΔΩΜΑ
ΛΕΟΝΤΕΣ ΩΡΥΟΜΕΝΟΙ ΕΠΙ ΣΤΗΘΟΥΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ
ΤΟΡΑΝΙ/ΝΑ ΕΧΜΠΑΤΟΜΒΙ/Α
ΠΕΡΙΟΠΤΗ ΔΑΠΑΝΗ Σ' ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΒΟΥΝΟ
ΕΙΣΠΕΠΡΑΓΜΕΝΟΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΟΝ
ΕΛΟΝΟΣΙΑ
ΜΑΡΟΚΙΝΗ ΚΥΡΙΑ
ΠΟΘΟΣ
ΕΥΝΟΥΧΙΣΜΟΣ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΩΝ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΑΝΟΙΞΕΩΣ
ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΙ
Η ΚΟΥΝΙΑ
Η ΔΙΑΒΑΣΙΣ ΤΩΝ ΜΕΓΙΣΤΑΝΩΝ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΘΗ
ΤΣΙΜΠΟΥΣΙ
ΜΙΑ ΦΡΟΝΙΜΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΑΞΙΖΕΙ ΤΡΙΑ ΠΟΥΛΙΑ / ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΑΠΛΩΣ ΑΞΙΖΕΙ ΔΕΚΑΔΕΣ ΔΟΡΚΑΔΩΝ
ΚΛΩΣΤΗΡΙΟΝ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗΣ ΑΝΑΠΑΥΛΑΣ
ΠΙΣΘΑΓΚΩΝΑ
ΑΣΜΑ ΣΑΝ ΑΣΜΑ
ΠΥΘΜΕΝΑΣ
Απόσπασμα
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ ΣΤ ΠΑΡΑΘΥΡΟ
Σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια. Υπάρχουν απειράκις
ωραιότερα πράγματα και απ' αυτήν την αγαλματώδη παρουσία του περασμένου
έπους. Σκοπός της ζωής μας είναι η αγάπη. Σκοπός της ζωής μας
είναι η ατελεύτητη μάζα μας. Σκοπός της ζωής μας είναι η λυσιτελής
παραδοχή της ζωής μας και της κάθε μας ευχής εν παντί τόπω εις
πάσαν στιγμήν εις κάθε ένθερμον αναμόχλευσιν των υπαρχόντων. Σκοπός
της ζωής μας είναι το σεσημασμένον δέρας της υπάρξεώς μας.
ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ
Της πήραν τα παιγνίδια και τον εραστή της. Έσκυψε λοιπόν το κεφάλι
και παρ' ολίγον να πεθάνη. Μα τα δεκατρία ριζικά της και τα δεκατέσσερά
της χρόνια εσπάθισαν την φευγαλέα συμφορά. Κανείς δεν μίλησε.
Κανείς δεν έτρεξε να την προστατεύση κατά των υπερποντίων καρχαριών
που την είχαν ήδη ματιάξει όπως ματιάζει η μυίγα ένα διαμάντι
μια χώρα μαγεμένη. Κ' έτσι ξεχάστηκε ανηλεώς αυτή η ιστορία όπως
συμβαίνει κάθε φορά που ξεχνιέται από τον δασοφύλακα το αστροπελέκι
του στο δάσος.
|
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1901 στην Μπράιλα της Ρουμανίας
και πέθανε στην Αθήνα το 1975. Το 1926-31 βρίσκεται στο Παρίσι
όπου συνδέεται με τον Andre Breton και τους υπερρεαλιστές και
αρχίζει την ψυχανάλυση με τον Rene Laforgue.
Το 1935 δίδει στην Αθήνα την περίφημη διάλεξη περί " Περί
σουρρεαλισμού " και εκδίδει την Υψικάμινο, το κατεξοχήν
υπερρεαλιστικό κείμενο, ενώ αρχίζει την άσκηση της ψυχανάλυσης,
την οποία θα διακόψει το 1951. Το 1945 κυκλοφορεί η Ενδοχώρα
και ακολουθούν τα Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία το 1960
και η Αργώ ή Πλους αεροστάτου το 1964-65
στο περ. Πάλι, με περικοπές. Μετά το θάνατό του, το 1980 κυκλοφορεί
πλήρης η Αργώ, η συλλογή Οκτάνα καθώς και το θεατρικό
έργο του Πικάσσο Τα τέσσερα κοριτσάκια σε μετάφραση του
ποιητή. Το 1985 εκδίδεται το Αι γενεαί Πάσαι ή Η Σήμερον ως
Αύριον και ως Χθες και το Άρμαλα ή Εισαγωγή σε μία πόλι
(εισαγωγή σ' ένα μυθιστόρημα που δεν γράφτηκε).
Τον Δεκέμβριο του 1990 άρχισε να εκδίδεται, σύμφωνα με τη θέληση
του ποιητή, ο Μέγας Ανατολικός, το τεράστιο έργο ζωής του
Ανδρέα Εμπειρίκου που το επεξεργαζόταν επί 25 χρόνια. Άρχισε να
γράφεται το 1945 και ολοκληρώνεται ύστερα από ενδιάμεσες φάσεις
το 1970. Το μυθιστόρημα αποτελείται από 100 κεφάλαια, που συγκροτούν
πέντε μέρη, και η έκδοσή του ολοκληρώθηκε το 1992 σε οκτώ τόμους.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο και τολμηρότερο μυθιστόρημα της ελληνικής
γλώσσας.
Το 1995, για να τιμηθούν τα 20 χρόνια από το θάνατο του ποιητή,
εκδόθηκε μια πλακέτα με το ποίημά του ΕΣ-ΕΣ-ΕΣ-ΕΡ Ρωσσία.
Το 1997 κυκλοφόρησε το ανέκδοτο πεζό του Ζεμφύρα ή Το μυστικόν
της Πασιφάης, που ανήκει στην ενότητα Τα χαϊμαλιά του έρωτα,
όπου ανήκει και η Αργώ.
Το 1999 κυκλοφόρησαν σε ανεξάρτητη έκδοση τα δύο εγκώμια για τον
Ν. Εγγονόπουλο: Νικόλαος Εγγονόπουλος ή Το θαύμα του Ελμπασάν
και του Βοσπόρου και Διάλεξη 1963.
Επίσης το 2001 κυκλοφόρησε και το Ημερολόγιο και οι φωτογραφίες
του ποιητή από το Ταξίδι στη Ρωσσία τον Δεκέμβριο του 1962
με τον Ο. Ελύτη και τον Γ. Θεοτοκά.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος είναι από τους κύριους εισηγητές της επιστήμης
της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα με τον Δ. Κουρέτα και τον Γ. Ζαβιτζιάνο,
με τη συνεργασία και τη συνδρομή της Μαρίας Βοναπάρτη. Ο ίδιος
άσκησε την ψυχαναλυτική πρακτική επί δεκαέξι έτη (1935-1951).
Τα Ψυχαναλυτικά κείμενα του Α.Ε. εκδόθηκαν για πρώτη φορά
το 2001.
Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου κυκλοφορεί
από τις Εκδόσεις Άγρα, όπου έχουν εκδοθεί και το κείμενο του Έκτορα
Κακναβάτου Για τον "Μεγάλο Ανατολικό" καθώς και
η μελέτη του Σάββα Μιχαήλ Πλους και κατάπλους του "Μεγάλου
Ανατολικού" και τα κριτικά μελετήματα του Guy (Michel)
Saunier Ανδρέας Εμπειρίκος. Μυθολογία και ποιητική.
Το 2001 κηρύχτηκε Έτος Εμπειρίκου με αφορμή τα 100 χρόνια από
τη γέννηση του ποιητή και οργανώθηκαν πολλές τιμητικές εκδηλώσεις
(συνέδρια, εκδόσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αφιερώματα εφημερίδων
και περιοδικών κλπ.)
|
|