|
|
ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ ΝΙΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ - ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΕΡΣΗΣ
Παρουσίαση
Το Μυθιστόρημα της Κυρίας Έρσης (1966) εμπνέεται
από ένα διήγημα του Γεώργιου Δροσίνη του 1922. Ο Πεντζίκης δανείζεται
τα κύρια πρόσωπα και τη γενική πλοκή, αλλά εδώ σταματάνε οι
ομοιότητες. Το έργο του Πεντζίκη είναι ένα είδος παλίμψηστου
όπου το παλαιό ανασκευάζεται, αναδιαρθρώνεται, μεταμορφώνεται
με ένα τρόπο μοναδικό στην ελληνική λογοτεχνία. Η γραφή είναι
ασύνδετη, παρατακτική, το κύριο θέμα διαρκώς περιθωριοποιείται
γιατί ο αφηγητής οδηγείται ολοένα σε νέους συνειρμούς. Ο σκελετός
της κλασικής αφήγησης αφήνει τη θέση του σε μια ασυνεχή ροή
λόγου όπου το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον πλέκονται σε
μια μοναδική κλωστή.
Η κριτική έμεινε αμήχανη μπροστά στον καινοφανή αυτό τρόπο και
λόγο ―που μοιάζει, αν όχι να έχει επηρεαστεί, τουλάχιστον να
συμπορεύεται με τις διακηρύξεις του γαλλικού λογοτεχνικού ρεύματος
ΟuLiPo (Εργαστήρι Δυνητικής Λογοτεχνίας, που ιδρύεται το 1960
στο Παρίσι με πρωτοβουλία του Raymond Queneau)― μέχρι την έκδοση
της κριτικής μελέτης "Οι Ώρες της Κυρίας Έρσης" του
Γιώργου Σεφέρη το 1973 (πρώτη δημοσίευση 1967 με το ψευδώνυμο
Ιγνάτης Τρελός).
Το Μυθιστόρημα της Κυρίας Έρσης γνώρισε άλλες τρεις εκδόσεις:
στον Ερμή το 1971, στις Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις Θεσσαλονίκης
το 1983 και στις εκδόσεις Άγρα το 1992.
|
|
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993) γεννήθηκε, έζησε και
πέθανε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Παρίσι Φαρμακολογία και διατηρούσε
για πολλά χρόνια ένα πασίγνωστο φαρμακείο στη Θεσσαλονίκη, που
υπήρξε κέντρο λογοτεχνικών συνερεύσεων. " Φοιτητής στο Παρίσι
", αυτοβιογραφείται, " η Νορβηγική και γενικότερα η
Σκανδιναβική Συμβολιστική λογοτεχνία μ' επηρέασε και άρχισα να
κινούμαι σε άλλο επίπεδο. Τότε ήταν που διάβασα και το θεατρικό
έργο του Λουίτζι Πιραντέλο Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα. Στο Στρασβούργο,
συνεχίζοντας τις σπουδές μου, μου επεβλήθη ο Γάλλος Κλωντέλ. Από
το 1936 και μετά, πέρασα σε άλλον κόσμο με τους βυζαντινούς χρονογράφους.
Από τους αρχαίους Έλληνες, επειδή ποτέ δεν υπήρξα ευφυής και έξυπνος,
εκτός από τον Πίνδαρο και προπαντός τον Όμηρο, σε κανέναν άλλον
απάνω δεν στηρίχτηκα. Μιας εξαρχής η τάση μου ήταν μυθικής και
παραμυθικής ερμηνείας των εγκοσμίων. Τα βιβλία που εξέδωσα, ορίζουν
σειρά συναισθηματικών απογοητεύσεων. Αυτό άλλωστε μ' έκανε ολοένα
και φανατικότερο υπηρέτη και μιμητή των βυζαντινών συγγραφέων.
"
Ο Πεντζίκης αποτελεί μια ιδιάζουσα και ξεχωριστή μορφή των ελληνικών
γραμμάτων που με την πάροδο των χρόνων παίρνει τη θέση που η σύγχρονή
του κριτική του είχε στερήσει. Το όλως ιδιότυπο ύφος του διακρίνει
επίσης και τα ζωγραφικά του έργα.
Έργα του : Ανδρέας Δημακούδης, Ο Πεθαμένος και η Ανάσταση,
Εικόνες (ποιητική συλλογή), Πραγματογνωσία, Αρχιτεκτονική
της σκόρπιας ζωής, Το Μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης, Μητέρα Θεσσαλονίκη,
Προς εκκλησιασμόν, Αρχείον.
Από τις εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν και η μετάφρασή του του ποιητικού
έργου του Stephane Mallarme Ίγκιτουρ ή Η τρέλα του Ελβενόν.
|
