|
|
Berenice Geoffroy-Schneiter - Κυκλαδικά ειδώλια
Παρουσίαση
«Κυκλάδες»… Τρεις συλλαβές που ζωντανεύουν την εικόνα μιας Ελλάδας αγνής και άχρονης, μιας Ελλάδας προγενέστερης της Ακρόπολης και του Παρθενώνα, μιας Ελλάδας ψαράδων και ναυτικών. Φυσική γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, αυτά τα μυριάδες νησάκια υπήρξαν την τρίτη χιλιετία π. Χ. Το θέατρο ενός ακμαίου πολιτισμού, που μας κληροδότησε ένα από εκείνα τα «θαύματα» που κάποτε αποκρυπτογραφούνται από την ιστορία της τέχνης. Απλές πέτρες ελάχιστα επεξεργασμένες ή κανονικά αγάλματα σχεδόν φυσικού μεγέθους, αυτά τα αινιγματικά «ειδώλια», σμιλεμένα σε ένα διάφανο και εκτυφλωτικό μάρμαρο, μας μαγεύουν ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Ουράνιες νύμφες; Ερωμένες του θανάτου; Θεές της γονιμότητας; Όποια κι αν είναι η απάντηση, ας απολαύσουμε τη σοφή και ολοκληρωμένη τέχνη αυτών των «πρωτόγονων της Δύσης» που δεν τους απαρνήθηκε ούτε ένας Μοντιλιάνι ούτε ένας Μπρανκούζι.
Με γλαφυρό και σχεδόν λυρικό τρόπο, το κείμενο της Berenice Geoffroy - Schneiter ανατρέχει στην ανακάλυψη των κυκλαδικών ειδωλίων τον 19ο αιώνα, και κάνει σύντομη αναφορά στις χρονολογικές περιόδους (Πρωτοκυκλαδικές Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και Μεσομινωική Ι) και στις φάσεις (Γκρόττας-Πηλού, Πλαστηρά, Κάμπου, Κέρου-Σύρου, Καστριού, Αμοργού, Φυλακωπής) στις οποίες κατατάσσονται τα αγάλματα που παρουσιάζονται στο λέυκωμα αυτό.
|
| 38 έγχρωμες φωτογραφίες παρουσιάζουν ισάρριθμα κυκλαδικά ειδάλια που φυλάσσονται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Γουλανδρή και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Αθηνών, στο Βρετανικό Μουσείο, στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, στο Μουσείο του Λούβρου και στη συλλογή Barbier - Mueller στη Γενεύη, από τις ωραιότερες στον κόσμο.
Απόσπασμα
«Γνωρίζω πολλών ειδών θεότητες της ζωής και της γονιμότητας… Μόνον οι νησιώτες γλύπτες βρήκαν τον τρόπο να τις μεταμορφώσουν σε σύμβολα. Σε γενικές γραμμές μοιάζουν εξωπραγματικές. Ή εμβληματικές. Όπως η Αφροδίτη της Λεσπίγκ: κοιλότητες. Η δική μου, εκείνη που είδατε, μου αρέσει λόγω του ευρήματος του βιολιού. Σε άλλα νησιά όμως το βιολί εξαφανίζεται. Επομένως, καμία κοιλότητα. Εντέλει, το μαγικό αντικείμενο, αν θέλετε, είναι η ίδια η θεά, και όχι η γονιμότητα που εκπροσωπεί.» Ωραία στιγμή πράγματι, με τον Ανδαλουσιανό καλλιτέχνη να επιδεικνύει το μικρό του ειδώλιο στον Αντρέ Μαλρώ,ο οποίος θα αναφέρει αυτό το επεισόδιο στο έργο του Κεφάλι από οψιανό. Ωστόσο, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα δεν απολάμβανε μόνον ο Πικάσσο το σχεδιασμό και την υψηλού επιπέδου αισθητική αυτών των εκπληκτικών ειδωλίων. Ο Άγγλος γλύπτης Ηenry Moore κατείχε επίσης κάποια αγαλμάτια, ενώ γνωρίζουμε, χάρη στην πολύτιμη μαρτυρία ενός σχεδίου με μελάνι του 1937, ότι ο Giacometti τα θαύμαζε στο Λούβρο. Τέλος, σύμφωνα με τον σπουδαίο κριτικό Christian Zervos, διεθυντή των διάσημων Cahiers d' Art, «ούτε πριν ούτε μετά τα κυκλαδικά ειδώλια, άγγιξε ποτέ η γλυπτική τέχνη μια τόσο υψηλή και τόσο γαλήνια συναισθηματική ένταση…» Είναι φανερό λοιπόν ότι αυτές οι μορφές κατάφεραν να γοητεύσουν, όπως και οι μάσκες της Αφρικής ή της Ωκεανίας, τους πρωτοποριακούς καλλιτέχνες και τους συλλέκτες έργων εθνικής τέχνης. Μήπως δεν συνιστούν με τον τρόπο τους τα «αρχέτυπα» μιας Ελλάδας πολύ συχνά συνδεδεμένης με τον χρυσό κανόνα της τελειότητας και της ηρεμίας, που χαρακτηρίζει τη σπουδαία κλασική γλυπτική της και τους μεγάλους δασκάλους της, τον Πολύκλειτο, τον Πραξιτέλη και τον Λύσιππο; |
|
Βιογραφικά στοιχεία
Ιστορικός τέχνης και ελληνίστρια, η Berenice Geoffroy-Schneiter εργάζεται ως δημοσιογράφος και κριτικός τέχνης. Συνεργάζεται με πολλά περιοδικά ανάλογης ύλης, μεταξύ των οποίων το Beaux - Arts Magazine. Έχει δημοσιεύσει στις εκδόσεις Assouline τα έργα Parures ethniques (2001), Arts premiers (1999) και στη συλλογή «Memoires de l' Art» τα έργα Fayoum (1998), Geishas (2000 και ελληνική μετάφραση, εκδ. Άγρα, 2003), Gandhara (2001).
|
|
