|
Συνέκδοση ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΑΓΡΑ
ΧΟΡΗΓΟΣ / SPONSOR
ΙΔΡΥΜΑ "ΣΤΑΥΡΟΣ Σ. ΝΙΑΡΧΟΣ"
STAVROS S. NIARCHOS FOUNDATION
FONDAZIONE STAVROS S. NIARCHOS
Γιώργος Χατζημιχάλης - Νοσοκομείο
Παρουσίαση
«Η Μπιενάλε Βενετίας, στην οποία η Ελλάδα συμμετέχει σχεδόν ανελλιπώς από το 1934, αποτελεί αναμφισβήτητα μία κορυφαία διεθνή εικαστική συνάντηση, η οποία προσφέρει μία εξαιρετική ευκαιρία συνεύρεσης και διαλόγου μεταξύ των καλλιτεχνών της διεθνούς πολιτιστικής κοινότητας. Στη φετινή 51η Μπιενάλε η χώρα μας παρουσιάζει, σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Κατερίνας Κοσκινά, το έργο Νοσοκομείο του Γιώργου Χατζημιχάλη. Πρόκειται για μία εγκατάσταση μεικτής τεχνικής, που έχει επινοηθεί σαν ένας χώρος από τον οποίο απουσιάζουν τα μικρά και ασήμαντα της ζωής, ένας χώρος που παραπέμπει στην τέχνη ως θρίαμβο της ζωής επί του θανάτου. Το Νοσοκομείο αποτελεί το κατεξοχήν πεδίο όπου λαμβάνει χώρα η διαμάχη μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας.
|
Γνωστός για την ωριμότητα και το εύρος των αναζητήσεών του στον χώρο της ζωγραφικής, ο Γιώργος Χατζημιχάλης δημιουργεί έργα με έντονα κοινωνικό χαρακτήρα, τα οποία συστηματικά ερευνούν τη σχέση της τέχνης με τη συλλογική μνήμη και συνείδηση.
Η εγκατάσταση Νοσοκομείο εντάσσεται στην ίδια έρευνα και αποτελεί κορύφωση των αισθητικών και φιλοσοφικών του αναζητήσεων.»
Έτσι προλογίζει ο Πέτρος Τατούλης, υφυπουργός Πολιτισμού, τον κατάλογο αυτό που εκδίδεται από το Υπουργείο Πολιτισμού με την ευκαιρία της συμμετοχής της Ελλάδας στην διεθνή έκθεση της Μπιενάλε της Βενετίας 2005. Η τρίγλωσση αυτή έκδοση (ελληνικά, αγγλικά, ιταλικά) περιλαμβάνει μια συνομιλία της επιμελήτριας της ελληνικής συμμετοχής Κατερίνας Κοσκινάς με τον Γιώργο Χατζημιχάλη, με θέμα το έργο του Νοσοκομείο αλλά και την ευρύτερη σχέση του με την Τέχνη, ένα κείμενο κριτικής παρουσίασης του έργου του Daniel Marzona («Το νοσοκομείο»), ένα κείμενο φιλοσοφικού στοχασμού του Σάββα Μιχαήλ («Collegium Nosocomium»), εργοβιογραφία του καλλιτέχνη και, τέλος, έγχρωμες φωτογραφίες που παρουσιάζουν λεπτομερώς τη συνολική εικόνα του έργου.
Πρόκειται λοιπόν για την κατασκευή ενός κτιρίου (μεταμόρφωση του ελληνικού περίπτερου) με τέσσερις αίθουσες που παρουσιάζει, όπως υπογραμμίζει ο Daniel Marzona, όχι «ένα συνηθισμένο ή ένα συγκεκριμένο νοσοκομείο αλλά πως πρόκειται για έναν γενικό – και πολύ προσωπικό – στοχασμό για το θεσμό του νοσοκομείου αυτό καθαυτό».
Δύο σημαίες κυματίζουν στην κορυφή του κτιρίου, η μία έχει έναν Ερυθρό Σταυρό, η άλλη μια Ερυθρά Ημισέληνο. Στο κέντρο της κύριας αίθουσας, υπάρχει το ομοίωμα ενός νοσοκομειακού Κτιρίου. Πρόκειται για μια ορθογώνια κατασκευή από εφτά οριζόντιες και εφτά κάθετες σειρές νοσοκομειακών διαδρόμων-προθαλάμων (14 τετράγωνοι σωλήνες αλουμινίου (11 x 11 x 300εκ.), 125 φιγούρες ανθρώπων, χυτευμένες σε ορείχαλκο, ύψους 5εκ., σιδερένια βάση 140x280x280εκ., 163 κομμάτια πλεξιγκλάς διαφόρων διαστάσεων), που έχει ως φόντο ένα μεγάλο πίνακα, την Κάτοψη του κτιρίου (ακρυλικό σε μουσαμά 350x510εκ.). Στις δύο παράπλευρες αίθουσες, ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με την προβολή 9 μεγάλων διαφανειών στους τοίχους (Η θέα από τα παράθυρα), ενώ στο τετάρτο δωμάτιο με τις σκόρπιες αναμνήσεις μιας ολόκληρης ζωής ενός ανθρώπου (Μια στιγμή στο μυαλό του κυρίου Α.Κ. - προβολή video 58 δευτερολέπτων.
«Το Νοσοκομείο είναι έργο ενός ζωγράφου, λέει ο δημιουργός του Γιώργος Χατζημιχάλης στην Κατερίνα Κοσκινά. Ένα μεγάλων διαστάσεων ζωγραφικό έργο, Η Κάτοψη του Κτιρίου, που αποτελεί και τη δεύτερη ενότητα του Νοσοκομείου πρωταγωνιστεί και μαζί με τις υπόλοιπες ενότητες ολοκληρώνει τις εικόνες που εγώ χρειάζομαι να δμιουργήσω για να καταλάβουν οι άνθρωποι οι οποίοι θα δούνε το έργο αυτό, αυτό το οποίο εγώ θέλω να διηγηθώ.
Ο κόσμος μας είναι πολύπλοκος και αυτήν την πολυπλοκότητα κανείς πρέπει να τη δει και να την ερμηνεύσει σε διάφορα επίπεδα. Αυτά τα επίπεδα όμως δεν είναι κρυφά, δεν είναι επίπεδα μιας τεράστιας παιδείας και μόρφωσης για να τα ανακαλύψεις. Είναι επίπεδα ορατά και απευθύνονται στον ορατό, αισθητικό και νοηματικό μας κόσμο, έτσι ώστε ο θεατής να μπορεί να τα δει.
( … ) Προσπαθώ λοιπόν, πέρα από τον εσωτερικό μου κόσμο και τη διαχείριση του εαυτού και των συναισθημάτων μου και των σχέσεών μου με τους κοντινούς μου ανθρώπους, να δω, να τοποθετήσω τον εαυτό μου στο δράμα το οποίο υπάρχει γύρω μας. Για να μπορέσω να αντιδράσω πραγματικά πολιτικά, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι η τέχνη η οποία κάνω να είναι όσο περισσότερο πολιτικό. Νομίζω ότι αν είναι κανείς ειλικρινής, τότε πιθανόν το έργο του να είναι και πολιτικό.» |
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Γιώργος Χατζημιχάλης γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα. Παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής από τον Ανδρέα Γεωργιάδη τον Κρή. Με το θάνατο του πατέρα του Λεωνίδα Χατζημιχάλη, επηρεάζεται πολύ από τη μαύρη περίοδο του Goya, τον Soutine, τον Bacon και τον Munch. Το 1970 γνωρίζεται με τον αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη και τη Ναταλία Μελά, γνωριμία καθοριστική, που θα του ανοίξει καινούργιους ορίζοντες, μαθαίνει τους Picasso, Matisse. Το 1971 αρχίζει να φοιτά στο Λονδίνο στο Hammersmith School of Art και μετά στο City and Guilds, αλλά κυρίως στο Saint Martin's School of Art όπου και τελειώνει τις σπουδές του το 1975. Επηρεάζεται από τον ελληνικό υπερρεαλισμό και ιδιαίτερα από τον Ανδρέα Εμπειρίκο, γνωρίζετα με την pop art και ήδη πραγματοποείται η πρώτη αλλαγή στην καλλιτεχνική του πορεία, από το φωτορεαλισμό προς ένα είδος παραστατικής αυτοβιογραφικής τεκμηρίωσης.
Πρώτη ατομική έκθεση με τα έργα αυτής της τάσης στην Γκαλερί «Ώρα» το 1977. Το 1978 επιστρέφει στην Αθήνα όπου θα παραμείνει και θα δουλέψει μέχρι το 1985. Το 1979 αρχίζει και η συνεργασία του με τις νεοσύστατες εκδόσεις Άγρα, για τις οποίες θα φιλοτεχνήσει πολλά από τα εξώφυλλα.
Δεύτερη ατομική έκθεση στην «Ώρα» το 1981, και τρίτη στην Γκαλερί «3» το 1984-85. Από το 1985 και για τα επόμενα έξι χρόνια μοιράζει το χρόνο του σε ένα εργαστήριο στο Παρίσι, όπου εγκαθίσταται, και στην Αίγινα. Η καλλιτεχνική οπτική που διαμορφώνει εκεί αποτυπώνεται με μεγαλύτερη καθαρότητα στο έργο Officinae Pictorum / circa 1221: εμμονή στην ενασχόληση με ό,τι η δυτική παράδοση —περιλαμβανομένης,εμφατικά, και της βυζαντινής— ορίζει ως εικόνα και η συνάρτηση της εικόνας με το κείμενο. Ταξιδεύει πολύ στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Το 1990 ασχολείται με τον αρχαιολόγο Χαράλαμπο Μπακιρτζή με την ανασκαφή στην τοποθεσία Σύναξη στην Μαρώνεια Θράκης. Αποτέλεσμα η έκθεση Σύναξη Μαρωνείας στο Μέγαρο Τόκου της Καβάλας το 1991. Συμμετοχή στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία τον ίδιο χρόνο και το 1992 στην Documenta IX στο Kassel. Επιστρέφει στην Αθήνα.
Το 1995 αρχίζει να συνεργάζεται με την αυστριακή ομάδα Der Blau Compressor και παράλληλα ξεκινάει το Εργαστήριο σχεδίων και εικόνων σε κρίση, το οποίο, εκτός από ομότιτλο έργο του, είναι και το εργαστήριο που καλύπτει όλες τις δραστηριότητες του ζωγράφου. Τμήματα των αρχείων του Εργαστηρίου εκτίθενται το 1999 στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη.
Το 2001, αναδρομική έκθεση Έργα 1985-2000 στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα. Έργα του εκτίθενται τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου στην Φραγκφούρτη, όπου η Ελλάδα είναι τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου.
Το 2002, ατομική έκθεση Γ. Χατζημιχάλης: Τρία Έργα, στην Γκαλερί «Bernier / Heliades», Αθήνα και το 2003, «F / B Apostolos P.»: Oi Οι Φάροι του Αιγαίου (εγκατάσταση επί του πλοίου εν πλω Πειραιάς-Αίγινα).
Βιβλία του Γιώργου Χατζημιχάλη στις εκδόσεις Άγρα:
Α. Δοξιάδης - Γ. Χατζημιχάλης, Βίος παράλληλος, 1985
Χ. Μπακιρτζής - Γ. Χατζημιχάλης, Σύναξη Μαρωνείας, 1991
Συζήτηση με τη ζωγράφο Χρύσα Βουδούρογλου, στο Χρύσα Βουδούρογλου: Ζωγραφική από το 1975 ώς το 1989, 1990
Γ. Χατζημιχάλης, Σταυροδρόμια. 14 κείμενα από τα αρχεία του "Εργαστηρίου σχεδίων και εικόνων σε κρίση" (1979-1998), 1999
Επίσης σε συνεργασία των εκδόσεων Άγρα και του Εργαστηρίου σχεδίων και εικόνων σε κρίση εκδόθηκαν: Φράντς Κάφκα, Το Κτίσμα, 2001, Σάμουελ Κόλεριτζ, Παγωνιά τα μεσάνυχτα, 2002, και Κύριλλος Σαρρής-Γιώργος Χατζημιχάλης, Τοπίο, 2004.
Ο Γιώργος Χατζημιχάλης ζει και εργάζεται στην Αθήνα και στο Σφεντούρι της Αίγινας. |
|