ΗΕΙDEGGER-SCHAPIRO-DERRIDA

ΤΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΤΟΥ VAN GOGH

Παρουσίαση
Ένας Γερμανός φιλόσοφος, ο Martin Heidegger, βλέπει έναν πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Van Gogh που απεικονίζει ένα ζευγάρι παπούτσια. Ο πίνακας τον εντυπωσιάζει και του αφιερώνει ένα εκτενές σχόλιο. Ένας Αμερικανός ιστορικός τέχνης, ο Meyer Schapiro, διαβάζει το σχόλιο του φιλοσόφου και διατυπώνει γραπτώς τις αντιρρήσεις του. Ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο Jacques Derrida, διαφωνεί και με τους δύο, προχωρεί σε μια συγκριτική ανάγνωση των θέσεών τους και συγγράφει επ' αυτού ένα δοκίμιο. Τέλος ο Αμερικανός ιστορικός, ο Σαπίρο, επανέρχεται –έχοντας υπόψη του, χωρίς να το ομολογεί, την κριτική του Ντερριντά κι αφού ο Χάιντεγκερ δεν υπάρχει πια– τεκμηριώνοντας περαιτέρω την άποψή του. Σε αυτά τα (3+1) κείμενα δεν απηχούνται μόνο τρεις διαφορετικές θέσεις (η ερμηνευτική φαινομενολογία, η κοινωνική ιστορία της τέχνης και η αποδόμηση).

Εδώ, με αφορμή ένα έργο τέχνης, συγκρούονται κυρίως –καλύπτοντας όλο το φάσμα της νεωτερικής και της μετανεωτερικής εποχής– τρεις διαφορετικές αντιλήψεις για την ιστορία: μια μεταφυσική του νοήματος, που συμβαδίζει με τον μεσοπολεμικό ολοκληρωτισμό, μια ανάγκη για την πολιτική ερμηνεία των φαινομένων, έσχατος σπασμός του αιτήματος για κοινωνική απελευθέρωση του όψιμου μεταπολέμου, και μια αγχώδης παραπομπή στη σημερινή αδυναμία ορισμού του ενεργού υποκειμένου. Αυτή η σύγκρουση, που διατυπώνεται εδώ με αριστοτεχνικούς όρους, κάνει την ανάγνωση τούτων των κειμένων όχι μόνο εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αλλά και άκρως επίκαιρη.

Βιογραφικά στοιχεία
Ο Νiκος Δασκαλοθανάσης γεννήθηκε στην Aθήνα το 1961. Σπούδασε αρχαιολογία στην Aθήνα (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο) και ιστορία της τέχνης στις Βρυξέλλες (Universite Libre de Bruxelles), το Παρίσι (Universite de Paris I, Pantheon - Sorbonne) και τη Νέα Υόρκη (The Graduate School and University Center of The City University of New York). Είναι διδάκτωρ του Aριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Aπό το 1994 υπήρξε αναπληρωτής αρχισυντάκτης του περιοδικού The Art magazine. Έχει δημοσιεύσει μια μονογραφία για τον Giorgio de Chirico (Aθήνα, εκδόσεις Opera, 2001) και ένα δοκίμιο για τη θεωρία του Clement Greenberg (Aριάδνη, 9, 2003), ενώ ήταν ένας από τους συγγραφείς του καταλόγου της έκθεσης σύγχρονης τέχνης Outlook (Aθήνα, ΑΣΚΤ-Τεχνόπολις-Μουσείο Μπενάκη, 2003).

Έχει επίσης επιμεληθεί την ελληνική έκδοση των Πρακτικών της δίκης του Brancusi κατά του αμερικανικού Δημοσίου (Brancusi κατά ΗΠΑ, Aθήνα, εκδόσεις ύψιλον, 2004), τον κατάλογο της έκθεσης στην ΑΣΚΤ συνομιλία; Τελευταία αποκτήματα του μουσείου Van Abbe (Aθήνα, εκδόσεις Άγρα και Γκαλερί Bernier / Eliades, 2002) καθώς και τις εκθέσεις και τους καταλόγους Γιώργος Χατζημιχάλης. Έργα 1985-2000 ( Aθήνα, Eθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 2001) και Διδάσκοντας την τέχνη. H ιστορία της Aνωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών μέσα από το έργο των δασκάλων της ( Aθήνα, ΑΣΚΤ, 2004). Είναι επίκουρος καθηγητής ιστορίας της τέχνης στην Aνωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορεί το βιβλίο του Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο από τον 19ο στον 21ο αιώνα.

Περιεχόμενα
ΝΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΘΑΝΑΣΗΣ: Εισαγωγή
MARTIN HEIDEGGER: Η προέλευση του έργου τέχνης
MEYER SCHAPIRO: Η νεκρή φύση ως προσωπικό αντικείμενο - Ένα σχόλιο για τoν Χάιντεγκερ και τoν Βαν Γκόγκ
JACQUES DERRIDA: ΑΠΟΚΑΤΑΣΤAΣΕΙΣ της αλήθειας en pointure
MEYER SCHAPIRO: Πρόσθετα σχόλια για τoν Χάιντεγκερ και τoν Βαν Γκoγκ