ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΖΙΑΚΑΣ

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΑΒΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παρουσίαση
Είναι γνωστό ότι οι Άραβες κατά την περίοδο της ακμής τους (8ος–13ος μ.Χ. αι.) σημείωσαν υψηλό πολιτισμό, καλλιέργησαν τα γράμματα και τις τέχνες και δημιούργησαν τον λεγόμενο «αραβοϊσλαμικό πολιτισμό». Και όταν μιλούμε για «αραβοϊσλαμικό πολιτισμό» πρέπει να έχουμε κατά νουν ολόκληρη την επιστήμη του αραβοϊσλαμικού κόσμου, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις θεμελιώδεις αρχές του ελληνικού λόγου και την πνευματική κληρονομιά της αρχαιότητας.
Πράγματι, η πνευματική αυτή καρποφορία του αραβοϊσλαμικού κόσμου δεν συντελέστηκε δίχως την άμεση επίδραση της ελληνικής σκέψης, της γενικότερης πνευματικής κληρονομιάς της ανατολικής αρχαιότητας, αλλά και των επιρροών του ανατολικού χριστιανισμού, στον οποίο οι ελληνικές ρίζες ήταν βαθιές. Η οικείωση μάλιστα της πνευματικής κληρονομιάς από τον αραβικό κόσμο, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά τον 9ο και 10ο αιώνα στη Βαγδάτη, σημείωσε την ακμή του ισλαμικού πνευματικού βίου. Και είναι γνωστό ότι από τα μέσα του 8ου ως το α΄ μισό του 13ου αιώνα σημειώθηκε στον αραβοϊσλαμικό κόσμο μεγάλη μεταφραστική κίνηση, κατά τη διάρκεια της οποίας μεταφράστηκαν στα αραβικά πολυάριθμα έργα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων και ελληνιστών λογίων, καθώς επίσης και βιβλία περσικά, ινδικά και εβραϊκά. Τα έργα αυτά έβαλαν τις βάσεις για τη δημιουργία των αραβοϊσλαμικών επιστημών και της αραβικής «φιλοσοφίας» (Φάλσαφα). Οι επηρεασμένοι από την ελληνική και ελληνιστική σκέψη φιλόσοφοι του Ισλάμ επέδειξαν γενικά μια εξαιρετική θεωρητική οξύνοια και μια σπάνια ικανότητα για σύνθεση.

Έτσι, ο αραβικός πολιτισμός και η θεολογία του Ισλάμ έχουν βαθιές τις ρίζες τους στην ελληνική σκέψη και φιλοσοφία και οφείλουν πολλά στην ανατολική χριστιανική θεολογία. Η μουσουλμανική θεολογία οικοδόμησε το δογματικό της σύστημα με βάση το σύστημα της ανατολικής χριστιανικής θεολογίας και τη λογική της αριστοτελικής φιλοσοφίας. Τα μεγάλα προβλήματα που ανέκυψαν στη μουσουλμανική θεολογία περί ουσίας και ιδιωμάτων του Θεού, περί λόγου και πνεύματος, περί ελευθερίας της βουλήσεως κλπ., δεν είναι παρά προβλήματα αντίστοιχα προς εκείνα της ανατολικής χριστιανικής θεολογίας, της οποίας την μέθοδο και πολλές ιδέες παρέλαβαν οι θεολόγοι του Ισλάμ. Τα αγαθά της ελληνικής σκέψης, εκτός από τις βαθιές ιδέες της, είναι και το σύστημα και η μέθοδος, η σαφήνεια και η ακριβολογία που έδωσε γενικά στον ανθρώπινο πνευματικό βίο και ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο.  

Βιογραφικά στοιχεία
Ο Γρηγόρης Δ. Ζιάκας γεννήθηκε στο Πεύκο του Γράμμου και είναι ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Θεολογία και Φιλολογία στο εν λόγω Πανεπιστήμιο, πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην ιστορία των θρησκειών και των πολιτισμών στα Πανεπιστήμια της Βιέννης και του Marburg της Γερμανίας, υπηρέτησε ως βοηθός, υφηγητής και καθηγητής της Θρησκειολογίας στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ., δίδαξε στο τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας καθώς και στο τμήμα Γλωσσών, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια  της Λουβέν του Βελγίου και του Αμμάν της Ιορδανίας.
Έγραψε μεγάλο αριθμό πραγματειών, μελετών και άρθρων για τα θρησκεύματα και τους πολιτισμούς των προϊστορικών κοινωνιών και των αρχαίων λαών (Ινδουισμός, Βουδισμός, Κομφουκιανισμός, Ταοϊσμός, Σιντοϊσμός και Θρησκείες του Θιβέτ). Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το Ισλάμ και την ιστορία του ισλαμικού κόσμου και έγραψε σχετικώς πολλά βιβλία και άρθρα. Ιδιαίτερη συγγραφική δραστηριότητα αποτελούν οι εργασίες του για τη μεταβίβαση των ελληνικών γραμμάτων και της αριστοτελικής σκέψης στην αραβική παράδοση, καθώς και για τον ισλαμικό μυστικισμό και τον ποιητή Maulana Jalaladdin Rumi και τη διδασκαλία του.
Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Ελληνοαραβικών Σπουδών και του επιστημονικού-δημοσιογραφικού της οργάνου Graeco-Arabica (Θεσσαλονίκη, 1981). Ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος της Εταιρείας Πολιτισμού και Κοινωνικής Ανάπτυξης Μακεδονίας-Θράκης (Θεσσαλονίκη). Μέλος του Ινστιτούτου Διαθρησκειακών Μελετών: Interrreligiose Arbeitstelle (INTROA) του Nachrodt-Iserlohn της Γερμανίας και επιστημονικός σύμβουλος του ομώνυμου επιστημονικού-δημοσιογραφικού της οργάνου. Μέλος της Συνδιασκέψεως των Ευρωπαικών Εκκλησιών και της Επιτροπής «Το Ισλάμ στην Ευρώπη»: “Conference of European Churches” και “Islam in Europe Committee” (Γενεύη). Μέλος της Wissenschaftliche Gesellschaft fur Theologie E.V. (Γερμανία). Έλαβε μέρος σε πολυάριθμα θρησκειολογικά συνέδρια και διαθρησκειακούς διαλόγους.