JACQUES BONNET

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ
ΓΕΜΑΤΕΣ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ

Παρουσίαση
Μικρή ερωτική εξομολόγηση στο βιβλίο και στη λογοτεχνία
ΖΕΙΤΕ ΜΕ ΤΟ ΦΟΒΟ μήπως πέσει η βιβλιοθήκη σας και σας πλακώσει ενόσω κοιμόσαστε; Ή υπερβολική συσσώρευση βιβλίων θέτει άραγε σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη της οικογένειάς σας; Ταξινομείτε τα βιβλία σύμφωνα με το θέμα τους, τη γλώσσα, τον συγγραφέα, την χρονολογία έκδοσης, το σχήμα τους ή μήπως με ένα εντελώς διαφορετικό κριτήριο που μόνο εσείς το γνωρίζετε; Μπορεί κανείς να τοποθετήσει πλάι πλάι σ΄ ένα ράφι δύο συγγραφείς που ήσαν θανάσιμα τσακωμένοι μεταξύ τους όσο ζούσαν; Αυτά και άλλα πολλά προβλήματα καλούνται να επιλύσουν οι βιβλιομανείς, τελευταία δείγματα ενός είδους που τείνει να εκλείψει. Αυτοί που, εκτός από το πάθος να έχουν στην κατοχή τους βιβλία, θέλουν επιπλέον και να τα διαβάζουν.

Οι βιβλιοθήκες είναι ζωντανές υπάρξεις που αντικατοπτρίζουν τη περιπλοκότητα του εσωτερικού μας κόσμου. Καταλήγουν συχνά να δημιουργούν ένα λαβύρινθο από τον οποίο, προς μεγάλη πλήν όμως επικίνδυνη απόλαυσή μας, μπορεί κάλλιστα να μη βγούμε ποτέ.
Σ' αυτή τη μικρή πραγματεία με θέμα την τέχνη να συμβιώνει κανείς μ' έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό βιβλίων, εμφανίζονται, μεταξύ άλλων, ο Πεσσόα που επιχειρεί να γίνει βιβλιοθηκάριος, ο Ματίς που θέτει υποψηφιότητα για «επόπτης του δικαίου των φτωχών», ή ακόμη ο πλοίαρχος Άχαμπ και το μυστήριο του ποδιού που του έφαγε ο Μόμπυ Ντίκ. Στην πραγματικότητα, οι δεκάδες χιλιάδες σελίδες που καταλαμβάνουν τα ράφια μας κατοικούνται από ολοζώντανα φαντάσματα, τα οποία, έτσι και τα συναντήσουμε στο δρόμο μας, δεν μας αφήνουν πια ποτέ.

Κρίσεις
« Ο Μποννέ, ως λόγιος, διαθέτει κάτι από τον Πίκο ντε λα Μιράντολα, μια βούληση να αγκαλιάσει τον κόσμο, να τον κυριεύσει μέσω αυτών των εύθραυστων αλλά κατ' ουσίαν αθάνατων ορθογώνιων χάρτινων αντικειμένων».

- JEAN-CLAUDE PERRIER, Livres Hebdo, 5.9.2008

« Ό Ζακ Μποννέ κέρδισε το στοίχημα που είχε βάλει με τον εαυτό του: η ιερή του σύνοψη τοποθετείται πια ανάμεσα στα βιβλία Το ατιμώρητο αυτό αμάρτημα, η ανάγνωση του ValeryLarbaud και στις Λέξεις του Σάρτρ. Το πάθος και το χιούμορ ξεχειλίζουν απ΄ τις σελίδες του.»

- BERNARD MORLINO, FigaroLitteraire, 18.9.2008

Απόσπασματα
«[...] Μέσα σε λίγα λεπτά, συνειδητοποιήσαμε ότι είχαμε ένα κοινό σημείο το οποίο και άλλαξε άρδην το χαρακτήρα της βραδιάς: ήμαστε και οι δύο κάτοχοι μιάς τερατώδους βιβλιοθήκης με πολλές δεκάδες χιλιάδες βιβλία. Όχι καμιά από εκείνες τις βιβλιοθήκες των βιβλιόφιλων με τόμους τόσο πολύτιμους που οι ιδιοκτήτες τους δεν τους ανοίγουν ποτέ, από φόβο μήπως τους καταστρέφουν, αλλά μια βιβλιοθήκη χρηστική όπου δεν διστάζει κανείς να σημειώνει τά βιβλία, να τα διαβάζει στο μπάνιο του, και στην οποία φυλάει οτιδήποτε έχει διαβάσει ποτέ ή έχει την πρόθεση να διαβάσει αργότερα –συμπεριλαμβανομένων των βιβλίων τσέπης όπως και των τυχόν πολλαπλών εκδόσεων του ίδιου βιβλίου. Μια μη εξειδικευμένη βιβλιοθήκη ή μάλλον εξειδικευμένη σε τόσο πολλούς τομείς ώστε να καταντά γενικού ενδιαφέροντος. Κατά τη διάρκεια του φαγητού κουβεντιάσαμε αποκλειστικά για την ευλογία αλλά και για την κατάρα που βάραινε τη μοίρα μας: Τα βιβλία είναι ακριβά να τ' αγοράσεις, δεν έχουν καμία μεταπωλητική αξία, αν εξαντληθούν πρέπει να τα πληρώσεις σε εξωφρενικές τιμές σε περίπτωση που τα χρειάζεσαι, είναι βαριά στο κουβάλημα, πιάνουν σκόνη, καταστρέφονται με την υγρασία, μαζεύουν ποντίκια, ενώ από μια ποσότητα και πάνω είναι σχεδόν αδύνατον να τα μετακομίσεις, απαιτούν σωστή ταξινόμηση για να μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις και, πάνω άπ' όλα, πιάνουν πολύ χώρο».[...] Μπορεί νά έχουμε διαλέξει τα θέματα και τους άξονες ανάπτυξης της βιβλιοθήκης, διαπιστώνουμε ωστόσο ως απλοί παρατηρητές πως έχει κατακυριεύσει τους τοίχους του δωματίου, έχει σκαρφαλώσει μέχρι το ταβάνι, έχει καταλάβει το ένα μετά το άλλο όλα τα δωμάτια του σπιτιού εξοβελίζοντας στο διάβα της ό,τι την ενοχλούσε. Εξορίζει τους πίνακες που κρέμονταν στους τοίχους και τα αντικείμενα που εμπόδιζαν την πρόσβαση στα ράφια της˙ μετακινείται και μαζί της μετακινούνται κι οι μπελαλίδικοι ακόλουθοί της πού είναι τα σκαμπώ και οι σκαλίτσες, επιβάλλει συνεχείς ανακατατάξεις γιατί η ανάπτυξή της δεν είναι γραμμική και απαιτεί ολοένα νέες κατανομές.

[...] Είναι εξακριβωμένο πως ο κανόνας ταξινόμησης μιας βιβλιοθήκης μπορεί να συνιστά προμήνυμα της πνευματικής διαταραχής του ιδιοκτήτη της.

[...] Θυμάμαι μια ιστορία που διάβασα κάπου, για εκείνον τον μελλοθάνατο στον καιρό της Τρομοκρατίας ο οποίος διάβαζε ένα βιβλίο μέσα στο κάρο που τον πήγαινε στην αγχόνη, και πριν ανέβει στην γκιλοτίνα σημάδεψε τη σελίδα στην οποία είχε φτάσει.

[...] Το μόνο πλεονέκτημα με μια βιβλιοθήκη σαν τη δική μου είναι πως ποτέ δεν τράβηξε το ενδιαφέρον των διαρρηκτών που με τίμησαν κατά καιρούς με την επίσκεψη τους: Τα βιβλία είναι πολύ βαριά και έχουν ελάχιστη μεταπωλητική άξια.

[...] Τό σημαντικό δεν είναι να διαβάζεις γρήγορα αλλά νά διαβάζεις το κάθε βιβλίο με την ταχύτητα που του αρμόζει. Είναι εξίσου επιζήμιο να αναλώνεις πολύ χρόνο πάνω σε ορισμένα βιβλία όσο και να διαβάζεις άλλα υπερβολικά γρήγορα. Υπάρχουν βιβλία πού τα μαθαίνουμε ξεφυλλίζοντάς τα, άλλα που μόνο με δύο και τρεις αναγνώσεις τα κατανοούμε, άλλα πάλι που μπορεί να τα διαβάζουμε και να τα ξαναδιαβάζουμε σε όλη μας τη ζωή και κάθε φορά κάτι να κερδίζουμε.

Βιογραφικά στοιχεία
Ό ΖΑΚ ΜΠΟΝΝΕ υπήρξε ιδρυτής των εκδόσεων Pandora και κατόπιν επιμελητής εκδόσεων στο Flammarion και γενικός γραμματέας στις εκδόσεις Albin Michel, πρώην συνεργάτης των σελίδων για το βιβλίο στο περιοδικό Express, συγγραφέας ενός μυθιστορήματος (A l' enseigne de l' amitié, 2001, εκδόσεις Liana Levi) και μέχρι πρόσφατα αρχισυντάκτης των Cahiers du Syndicat de la librairie française.