ΕΛΕΝΗ ΒΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ
1974-2006
ΤΟΜΟΣ Β'

Παρουσίαση
«Ακόμη και οι θεατρικές κριτικές, τα συγκεντρωμένα και εκ των υστέρων δημοσιευμένα σε έναν τόμο κείμενα, εργάζονται κατά της γενικότερης αμνησίας και υπέρ της θεατρικής μνήμης. Έτσι οι σελίδες του παρόντος τόμου προσφέρουν στον σημερινό αναγνώστη ή στην αναγνώστρια εικόνες και εκτιμήσεις για πολλούς δημιουργούς του θεάτρου και για την ελληνική θεατρική κοινότητα από τη μεταδικτατορική περίοδο μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα· συντελώντας στο να μη λησμονηθούν και εκείνα τα θεατρικά διαβήματα που σημάδεψαν την εποχή αυτή ή στάθηκαν ένα εργοτάξιο για καινούργιες ιδέες. Συγχρόνως όμως, έτσι καθώς τα κείμενα ομαδοποιούνται και παρατίθενται στον τόμο αυτό, συγκροτούν ένα ιδιάζον σώμα μέσα στο οποίο ο αναγνώστης ανακαλύπτει με ποιον τρόπο μια συγκεκριμένη κριτική ματιά άσκησε το ρόλο της, ποιες ήταν οι αισθητικές επιλογές που την υποκινούσαν, ποιος ήταν ο χαρακτήρας της παρέμβασής της.
Υπογραμμίζω και πάλι ότι ανήκω σε μια γενιά που μεγάλωσε με την ιδέα ότι γενικά η κριτική σκέψη έχει να επιτελέσει έναν σημαντικό κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο αφού επιτρέπει την ανάλυση ανοίγοντας το δρόμο στη διαδικασία της συνειδητοποίησης και της ενσυνείδητης δράσης, ενώ ειδικότερα η θεατρική κριτική σκέψη, παρακολουθώντας τη θεατρική πολυφωνία της στιγμής, έχει κύριο προορισμό να ευνοήσει την απαγκίστρωση του καινούργιου από την κηδεμονία του παλιού. Σ’ αυτό το σημείωμα για τον δεύτερο τόμο φέρνω σε πρώτο πλάνο το επιτακτικό και επίκαιρο, από τότε μέχρι σήμερα, αίτημα ενός χειραφετημένου θεατή.»
Βαροπούλου – Από τον πρόλογο του βιβλίου

Στον παρόντα τόμο η θεατρολόγος και θεατρική κριτικός Ελένη Βαροπούλου συγκεντρώνει κριτικές της που γράφτηκαν από το 1974 ως το 2006 για ελληνικές παραστάσεις με τις εξής θεματικές ενότητες: «Σαίξπηρ & Co», «Το φανταστικό και το παράλογο», «Με στόχο την ψυχαγωγία», «Σε γλώσσα γαλλική», «Το όσιο, το βέβηλο και η σκληρότητα», «Το αμερικάνικο όνειρο», «Ισπανικά πάθη», «Στον αστερισμό των Πολωνών», «Αριστοφανικές ποικιλίες», «Αρχαίοι τραγικοί στα φεστιβάλ», «Αισχύλος», «Σοφοκλής», «Ευριπίδης», «Νεοελληνικές φωνές». Ο τόμος αποτελεί ένα χρονικό και μια ακτινογραφία του ελληνικού θεατρικού γίγνεσθαι τεσσάρων δεκαετιών.

Βιογραφικά στοιχεία
Θεατρολόγος, μεταφράστρια και κριτικός, η Ελένη Βαροπούλου από το 1974 εργάστηκε ως κριτικός θεάτρου και δημοσιογράφος σε διάφορες ελληνικές εφημερίδες (Η Αυγή, Πρωινή Ελευθεροτυπία, Η Μεσημβρινή και κυρίως Το Βήμα, με το οποίο συνεργάζεται μέχρι σήμερα ως επιφυλλιδογράφος). Αρθρογράφησε βασικά για ευρωπαϊκά πολιτιστικά θέματα και τις σύγχρονες τάσεις στο διεθνές θέατρο.
Μετέφρασε κείμενα των Χάινερ Μύλλερ, Βάλτερ Μπένγιαμιν, Χέρμαν Μπροχ, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Γκαίτε, Ευριπίδη και Αισχύλου. Οι μεταφράσεις του Χάινερ Μύλλερ και το βιβλίο της Το Ζωντανό Θέατρο – Δοκίμιο για τη σύγχρονη σκηνή (2003) έχουν εκδοθεί από τις Εκδόσεις Άγρα. Μετάφραση του Ζωντανού Θεάτρου εκδόθηκε από το Theater der Zeit (Βερολίνο). Δίδαξε θεατρολογία στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Πάτρας, Θεσσαλονίκης, στο Institut für Theater-, Film- und Medienwissenschaft του J.W. Goethe Universität (Φρανκφούρτη, Γερμανία) καθώς και σύγχρονο ελληνικό θέατρο στο Freie Universität του Βερολίνου.

Διετέλεσε πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (1984-1992), ενώ δημιούργησε και διηύθυνε το Φεστιβάλ Αργούς (1992-1997). Ως κριτικός τέχνης οργάνωσε, μεταξύ άλλων, τις εκθέσεις: «16 Βιβλία - 16 Απόψεις» (1980), «Το πορτρέτο του καλλιτέχνη και ο κοινωνικός περίγυρος» (Γαλλικό Ινστιτούτο, 1981), την Ελληνική Συμμετοχή στην “Quatrennial of Architecture and Theatre Design” (Πράγα, 1991), «Μπέρτολτ Μπρεχτ, ένα οπτικό σχόλιο. Με έργα Ελλήνων καλλιτεχνών» (Goethe Institut Athen, 1997), και σειρά άλλων εκθέσεων στο πλαίσιο των Θερινών Ακαδημιών του Εθνικού Θεάτρου.
Είναι ειδική σύμβουλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και ήταν καλλιτεχνική υπεύθυνη της Θερινής Ακαδημίας του Εθνικού Θεάτρου της Ελλάδος (2000 – 2009).