IRVIN YALOM

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΠΙΝΟΖΑ

Παρουσίαση
Ποιος ήταν ο Σπινόζα; Αυτή η θαρραλέα μορφή του 17ου αιώνα, αυτός ο μεγαλοφυής φιλόσοφος που με το έργο του επηρέασε την παγκόσμια σκέψη, και ο οποίος σε ηλικία εικοσιτριών ετών μετατράπηκε σε αποσυνάγωγο για ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα του Άμστερνταμ, καθώς και για την ίδια του την οικογένεια; Ποια ήταν η εσωτερική του ζωή; Και σε τι οφειλόταν, ακριβώς δύο αιώνες αργότερα, η έλξη που άσκησε στον «φιλόσοφο» του ναζισμού ο Σπινόζα; Γιατί οι Ναζί λεηλάτησαν τη βιβλιοθήκη του, αλλά δεν έκαψαν τα βιβλία του; Ποιο ήταν το «πρόβλημα Σπινόζα» στο οποίο αναφέρονταν; Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια τον ψυχίατρο και μυθιστοριογράφο Ίρβιν Γιάλομ. Στο συναρπαστικό καινούργιο του μυθιστόρημα, Το πρόβλημα Σπινόζα,δεν εξανθρωπίζει μόνο τον ασκητικό φιλόσοφο αλλά αποκαλύπτει την αφετηρία και το νόημα αυτής της ισχυρής μα αινιγματικής εμμονής.
   Εστιάζει το βλέμμα του στον Άλφρεντ Ρόζενμπεργκ, τον Ναζί ιδεολόγο που ευθυνόταν κυρίως για το «διανοητικό» πρόγραμμα του κόμματός του. Ο Ρόζενμπεργκ κατατρύχεται από την πνευματική κληρονομιά του ινδάλματός του, του Γκαίτε, από τη στιγμή που ανακαλύπτει ότι ο ποιητής έτρεφε θαυμασμό για τον Σπινόζα: Έναν αποσυνάγωγο Εβραίο, που η κοινότητά του τον κατηγόρησε ως αιρετικό και για τον οποίο ο Ρόζενμπεργκ νιώθει σεβασμό και απώθηση μαζί.
   Παρουσιάζοντας τους παράλληλους βίους του Σπινόζα και του Ρόζενμπεργκ, ο Γιάλομ αποτυπώνει την άβυσσο που χωρίζει την ασκητική ζωή ενός από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των εποχών από τα εγκληματικά έργα και ημέρες ενός καταθλιπτικού τυχοδιώκτη με φιλοσοφικές φιλοδοξίες.

Βιογραφικά στοιχεία
Ο IRVIN D. YALOM (1931-) είναι ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ. Μαθητής και συνεργάτης του Rollo May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, εν ζωή, εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην ψυχιατρική και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχειριδίου Υπαρξιακής ψυχοθεραπείας. Στον επιστημονικό χώρο είναι ιδιαίτερα γνωστό το κλινικό και ερευνητικό έργο του στην ομαδική ψυχοθεραπεία.
   Το πρώτο του βιβλίο, που το 2006 κυκλοφόρησε η νέα αναθεωρημένη και επαυξημένη του έκδοση, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας (Άγρα, 2006), έχει μεταφραστεί σε 14 γλώσσες και αποτελεί βασικό διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλές σχολές ψυχιατρικής και ψυχοθεραπείας. Ο Γιάλομ έχει γράψει πολλά ακόμη επιστημονικά βιβλία και άρθρα.
   Το λογοτεχνικό του έργο αρχίζει όψιμα και περιλαμβάνει δύο συλλογές διηγημάτων (Ο δήμιος του έρωτα και Η μάνα και το νόημα της ζωής) και τρία μυθιστορήματα ( Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι και Η θεραπεία του Σοπενάουερ), που έχουν γίνει μπεστ-σέλλερ σε πολλές χώρες. Όλα του τα λογοτεχνικά βιβλία αποτελούν ιστορίες ψυχοθεραπείας και ο ίδιος τα θεωρεί προέκταση του διδακτικού του έργου, το οποίο, όπως λέει, βρίθει ούτως ή άλλως ιστοριών και διηγήσεων.
   Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία του: Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι και Η θεραπεία του Σοπενάουερ (μυθιστορήματα)∙ Ο δήμιος του έρωτα και  Η μάνα και το νόημα της ζωής (διηγήματα)∙ Θρησκεία και ψυχιατρική, Το δώρο της ψυχοθεραπείας, Στον κήπο του Επίκουρου – Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας και Ενδονοσοκομειακή ομαδική ψυχοθεραπεία (δοκίμια και μελέτες)∙ Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά – Μια ψυχοθεραπεία ειπωμένη δυο φορές (με την Ginny Elkin)∙ Θα φωνάξω την αστυνομία που συνέγραψε με τον R.L. Berger (αφήγημα), ενώ ετοιμάζεται το βιβλίο Υπαρξιακή ψυχοθεραπεία.